دانلود پایان نامه  کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی

ارزیابی عملکرد شعب بانک با DEA

 

 

 

هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد شعب بانک کشاورزی با تحلیل پوششی داده ها DEA بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد

 

چکیده
سيستم ارزيابي عملكرد واحدهاي مختلف سازماني يكي از اركان اصلي فرآيند  برنامه ريزي به منظور بهبود فعاليت ها مي باشد. طراحي و مديريت نظام سنجش و ارزيابي يكي از دغدغه هاي اصلي برنامه ريزي استراتژيك شركت ها مي باشد.

از این رو در این تحقیق به منظور ارزیابی عملکرد از روش تحلیل پوششی داده ها که  به عنوان ابزاري در ارزیابی عملکرد واحدهاي تصمیم گیري استفاده می گردد و در آن از  نهاده ها (هزینه های پرسنلی، هزینه های اداری، تعداد پرسنل و میانگین سابقه کار پرسنل) و ستاده هاي (میزان تسهیلات، میزان سپرده ها و ارائه خدمات )سازمان به منظور ارزیابی عملکرد سازمان استفاده می شود، بهره جسته ایم. بدین منظور 94 شعبه بانک کشاورزی استان مازندران را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده ایم. کارایی فنی شعبه های منتخب بانک کشاورزی استان مازندران برآورد شد و سپس بر اساس نتایج حاصل بانک ها رتبه بندی شدند. دوره تحلیل سال 1391 را شامل می شود. نتایج نشان داد که شعب نشتارود، امیر کلا بابل و گلوگاه، آمل، ساری-ارزی، نکاء، جویبار، کلاردشت، نوشهر، بلوار خزر ساری، منابع طبیعی، دارای کارایی 1 هستند. سپس برای شعبه های ناکارا، شعبه هایی به عنوان مرجع در نظر گرفته شد. میانگین کارایی فنی بانک های کشاورزی استان مازندران 0.738، میانگین کارایی مدیریتی 0.826 و میانگین کارایی ناشی از مقیاس 0.888 برآورد شده است. 

 

 

کلمات کلیدی: ارزیابی عملکرد، کارایی، تحلیل پوششی داده ها، نهاده، ستانده

 

 

مقدمه 
 تلاش های اقتصادی انسان در طول تاریخ همواره در راستای کسب حداکثر بازده از منابع و نهاده های موجود بوده است و تمامی این تلاش ها از ابتدایی ترین ابزار کار تا پیشرفته ترین فن آوری های عصر حاضر، تمایل و علاقه بشر را به افزایش کارایی و بهره وری نشان می دهد. در دهه های اخیر، رشد روز افزون جمعیت از یک سوی و کمیابی منابع اولیه و نیز هزینه های بالای فن آوری های نوین از سوی دیگر، باعث شده است تا راهکارهای استفاده بهتر از منابع موجود، مورد توجه واحدهای اقتصادی قرار گیرد.    

بر این اساس، شناخت مفهوم کارایی و اندازه گیری میزان آن در سازمان ها و بنگاه های اقتصادی امری ضروری به نظر می رسد. مسلما بدون در دست داشتن الگویی برای ارزیابی فعالیت های صورت گرفته، بسیاری از منابع موجود هدر رفته و رسیدن به اهداف و برنامه های سازمانی نیز با مشکل جدی مواجه خواهد شد. از این رو، دستیابی به مدیریت کارآمد نهاده های تولید در راستای تامین نیازهای رو به تزاید و بهره مندی از نگرش سیستمی و نیز در اختیار داشتن ابزارها و امکانات مناسب برای سنجش عملکرد واحدهای مختلف، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.

 

 

    در میان صنایع مختلف، صنعت بانک داری به ویژه در دوران اخیر از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ چراکه انجام هر فعالیت اقتصادی مستلزم وجود نهاده هایی است و بدون شک یکی از مهمترین آنها، نهاده سرمایه است که تامین آن برای ایجاد و بقای فعالیت های اقتصادی نیازمند وجود شبکه بانکی کارآمد است.     افزایش رقابت در صنعت بانکداری و حضور بخش خصوصی در این عرصه، مدیران بانک ها را به انتخاب مقیاس مناسبی برای انجام خدمات بانکی واداشته است؛ به طوریکه آنها همواره به ارزیابی عملکرد بانک ها و شعب بانکی در طول زمان دچار تغییر و تحولات زیادی شده است. در روش های سنتی ارزیای عملکرد نظام بانکی، معمولا از شاخص های مالی استفاده می شود. این شیوه ارزیابی عملکرد که هم اکنون نیز در سطح بانک ها رایج است، دارای نقاط ضعفی است.    اما روش های نوین در برآورده کردن کارایی، ما را متوجه روش نو با رویکردی جامع به نام تحلیل پوششی داده ها  (DEA) معطوف می دارد. تحلیل پوششی داده ها تکنیکی است که از کلیه مشاهدات گردآوری شده برای اندازه گیری کارایی استفاده می کند، در واقع این روش با استفاده همزمان از چندین ورودی و چندین خروجی بر خلاف روش های سنتی، هر کدام از مشاهدات را در مقایسه مرز کارا بهینه می‎کند(مهرگان، 1383). که در این پژوهش از روش تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است.

 

 

 

اهمیت موضوع و انگیزه انتخاب آن
بانک ها نهادهای مالی هستند که دارایی ها را از منابع گوناگون جمع آوری می کنند و آن ها را در اختیار بخش هایی قرار می دهند که به نقدینگی نیاز دارند. از این رو بانک ها شریان حیاتی هر کشور محسوب می‎شوند. به موازات ورود بانک های خصوصی به بازارهای مالی، تقاضا برای انواع خدمات بانکی نیز افزایش چشمگیر ی یافته است. بانک ها برای ربودن گوی سبقت از یکدیگر در جهت افزایش سهم بازار و سودآوری و به دنبال استفاده از انواع روش های بهبود عملکرد در جذب مشتریان هستند، در این میان ارزیابی عملکرد بانک ها از اهمیت خاصی برخوردار است و به یکی از مهمترین فعالیت های مدیران بانک‎ها تبدیل شده است(موتمنی و همکاران، 1389، 142).  با علم بر این که در عصر اطلاعات و رقابت بین سازمان ها قرار داریم و هر سازمانی برای پیشی گرفتن از رقبای خود و حفظ و کسب مزیت رقابتی درصدد ایجاد روشی جدید برای تحول سازمان خود می باشد و همچنین نقش پراهمیتی که کارایی در پیشرفت جوامع دارد، بررسی همه ابعاد آن به ویژه به صورت تحلیل ریاضی به عنوان معیاری برای سنجش عملکرد امری اجتناب ناپذیر می باشد. 

 

 

ارزیابی عملکرد به عنوان یکی از ضروری ترین زیر مجموعه های وظیفه کنترل- یکی از چهار عنصر دانش سازمان و مدیریت- در سازمان ها است که به اندازه گیری و سنجش وضع موجود می پردازد تا بتوان از آن به عنوان مبنایی جهت تصمیم گیری در مورد ادامه، تعدیل و یا جلوگیری از کاری که در حال انجام است استفاده نمود. رشد فزاینده تکنولوژی، موج گسترده اطلاع رسانی و توسعه خدمات ویژه و متنوع، بیش از پیش لزوم برنامه ریزی اصولی و سیاستگزاری همه جانبه را جهت ادامه حیات برای سازمان ها آشکار کرده است. ضمانت اجرایی این سیاست ها، هرچند که هوشمندانه تدوین شوند، کنترل دقیق و مداوم واحدها و ارزیابی و بهبود مستمر روش هاست. سیستم های ارزیابی عملکرد سازمان ها، یک مکانیزم مهم کنترل در راستای خط مشی ها و سیاست های کلی سازمان بوده و اطلاعات مهم و حیاتی را در خصوص میزان تناسب و سازکاری عملکرد واحدها با برنامه ها، در اختیار مدیران قرار می دهند. البته وقوع این امر در گرو آن است که نظام ارزیابی عملکرد از جامعیت کافی برخوردار باشد تا نتایج آن قابل استفاده بوده و تمام جوانب فعالیت ها را مد نظر قرار دهد (اداره تحقیقات و برنامه ریزی، 1384، 7).

 

 

 

 

 

فهرست مطالب 
چکیده    1

فصل اول: کلیات تحقیق 
1-1 مقدمه    3
1-2 بیان مساله    4
1-3 اهمیت موضوع و انگیزه انتخاب آن    7
1-4 چهارچوب نظری پژوهش    8
1-5 اهداف تحقیق    9
1-6 سوالات (فرضیه های) تحقیق    9
1-7  تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق    10
1-8 ابزار گردآوری اطلاعات    10
1-9 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات    10
1-10 قلمرو تحقیق    11

 

فصل دوم: ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق
2-1 مقدمه    13
2-2 بانک ها و وظایف آنها در اقتصاد کشور    14
2-3 بانک کشاورزی    16
2-4  تعاریف ارزیابی عملکرد    17
2-5  فرآیند ارزیابی، مراحل ارزیابی عملکرد    19
2-6 رویکرد های اندازه گیری عملکرد    24
2-7 روش های ارزیابی عملکرد    25
2-8  اهمیت ارزشیابی عملکرد    26
2-9 ابعاد ارزیابی عملکرد    26
2-10 مفهوم کارایی و انواع آن    28
2-10-1 انواع کارایی    29
2-10-2 انواع کارایی از نظر فارل    30
2-11  تحلیل نسبت در اندازه گیری کارایی    32
2-11-1روش های تحلیل نسبت    33
2-12 روش های ارزیابی کارایی    36
2-12-1 روش های پارامتری    36
2-12-2 روش های ناپارامتری    36
2-13  مدل های پایه ای تحلیل پوششی داده ها    39
2-14 رگرسیون و تحلیل پوششی داده ها    42
2-15  مزایا و معایب تحلیل پوششی داده ها    43

 

 

فصل سوم: روش تحقیق 
3-1 مقدمه    54
3-2 روش تحقیق    54
3-3 جامعه تحقیق    55
3-4  نمونه تحقیق    55
3-5 روش گردآوری اطلاعات    55
3-6 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات    56
3-7 تحلیل پوششی داده ها(DEA)    56
3-7-1ماهیت الگوی مورد استفاده    56
3-7-2 بازده به مقیاس الگوی مورد استفاده    57
3-8 انواع الگوهای (DEA)    58
3-8-1 الگوی ( CCR  یا (C2 R    58

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل  داده ها
4-1  مفاهیم ورودی و خروجی    62
4-2  شناسایی نهاده ها و ستانده های تحقیق    62
4-3 بررسی نتایج با مدل CCR    67
4-4  بررسی نتایج با مدل بازدهی متغیر نسبت به مقیاس(BCC)    68
4-5 بررسی کارایی مقیاس    69
4-6  مجموعه مرجع    72
4-7  مازاد عامل تولید(Is) و مازاد محصول(Os)    78

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1  مقدمه    86
5-2  پاسخ به پرسش های پژوهش    86
5-3  جمع بندی و نتیجه گیری    90
5-4 پیشنهاداتی بر مبنای یافته های پژوهش    90
5-5  پیشنهاد برای تحقیقات آتی    92
منابع    94

 

 

فهرست جداول
جدول(2-1): تغییر و تحولات اسم و سرمایه بانک کشاورزی از بدو تاسیس تا سال 1370    17
جدول (4-1) نهاده های شعب بانک کشاورزی استان مازندران ( سال 1391)    64
جدول شماره(4-2): ستانده های شعب بانک کشاورزی    65
جدول (4-3) بررسی وضعیت کارایی با بازدهی ثابت به مقیاس، نهاده محور یا ورودی محور    67
جدول(4-4) کارایی مدیریتی و کارایی ناشی از مقیاس    70
جدول (4-5) مجموعه مرجع شعبه ها، و وزن هر کدام در حالت BCC    72
جدول(4-6) رتبه بندی شعبه ها بر مبنای روش شمارشی    76
جدول (4-7)رتبه بندی شعبه ها بر مبنای روش وزنی    77
جدول(4-8) مازاد ورودی ها(IS)    78
جدول(4-9) مازاد خروجی ها(OS)    79
جدول (4-10) مقادیر محقق شده و مقادیر هدف ورودی¬ها ی شعب    81
جدول (4-11) مقادیر محقق شده و مقادیر هدف خروجی¬های شعب    83
جدول(5-1) منابع ناکارآمدی شعب    89

 

 

فهرست نمودارها
نمودار شماره(1-1): مدل مفهومی    8
نمودار (2-1)    31
نمودار(2-2): منحنی تولید مرزی با استفاده  از وصل نقاط حدی    37
نمودار(2-3): مقایسه رگرسیون و DEA    43