صفحه محصول - مبانی نظری بررسی رابطه میان مدیریت دانش و عملکرد کارکنان

توضیحات

دانلود مبانی نظری پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی

بررسی رابطه بین ابعاد مدیریت دانش و عملکرد کارکنان در بانک صادرات استان اردبیل

چکیده:

مدیریت دانش امکان دسترسی به تجربیات ، دانش و تخصص را فراهم می کند که این عمل توانائیهای جدیدی ایجاد می کند ، عملکر را بهبود می بخشد ، نوآوری را افزایش می دهد، اطلاعات و سرمایه های دانش موجود در سازمان را بکار می گیرد ، توزیع دانش و اطلاعات را در حوزه های مختلف سازمانی تسهیل می کند و اطلاعات دانش را در فرایندهای روزانه کسب و کار ادغام می کند.

نظر به اهمیت بهبود عملکرد کارکنان ، این تحقیق به بررسی مدیریت دانش و رابطه آن با عملکرد کارکنان در بانک صادرات استان اردبیل پرداخته است. روش این تحقیق از نوع پیمایشی – توصیفی بوده که از مجموعه تعداد 360 کارمند بانک صادرات استان اردبیل به عنوان جامعه آماری ، تعداد 181 کارمند به عنوان نمونه انتخاب شده است . به منظور جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه و برای آزمون فرضیات از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شده است.

پس از انجام آزمون ، به شرح ذیل فرضیه ها مورد تائید قرار گرفتند: بین متغییر مدیریت دانش و عملکرد ، بین متغییر کسب دانش و عملکرد ، بین متغییر تسهیم دانش و عملکرد ، بین متغییر بکارگیری دانش و عملکرد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

واژگان کلیدی:

دانش

عملکرد

مدیریت دانش

فرایند ارزیابی

ارزیابی عملکرد

بیان مساله:

تغییرات سریع در دنیای امروز ما، سازمانها را با چالشهای مختلفی روبه رو کرده است اما در این میان سازمانهایی موفق هستند که به کمک ابزارهای مدیریتی و فناوری نوین از فرصتهای ایجاد شده به نفع خود استفاده کنند(نوروزیان ،1385،ص 24) حتی باقی ماندن در بازارهای داخلی مستلزم رقابت با رقبای قدرتمند است و باتوجه به گسترش و پیچیدگی اهداف ، فرایندها و ساختار سازمانی در صحنه رقابت ، سازمانهایی می توانند به حیات خود ادامه دهند که نسبت به خواسته ها و انتظارات مشتریان و ذینفعان پاسخگو باشند(ادیب ،1386،ص 16)

مدیریت دانش یکی از این ابزارهاست .بخش خصوصی اولین قدم ها را در این زمینه برداشته است اما دولت با یک قدم فاصله به دنبال بخش خصوصی در حال حرکت است(منصوریان ،1388،ص24).برای اینکه سازمانها بتوانند در دنیای تجارت و رقابت حضور مستمر و پایدار داشته باشند باید حول محور علم و دانش فعالیت کنند.شرط موفقیت سازمانها دستیابی به یک دانش و فهم عمیق در تمامی سطوح است اما بسیاری از سازمانها هنوز به مدیریت دانش بطور جدی توجه نکرده اند.همان گونه که پیتر دراکر گفته است :راز موفقیت سازمانها در قرن 21 همان مدیریت دانش است .دانش مفهومی فراتر از داده و اطلاعات دارد.(به آذین،کریمی،مرادزاده،1385،ص33).

مدیریت دانش رشته ای است علمی که با تکیه برحمایت دوجانبه (رقابت وحمایت همزمان ارائه دهنده و دریافت کننده اطلاعات و دانش)ایجاد ، تصرف ، سازماندهی واستفاده از اطلاعات را تشویق وتقویت می کند.توانایی سازمان برای خلق ،سهیم کردن و بکارگیری دانش موجود در مورد محصولات ،فرایندها ونیروی انسانی به منظور افزایش بهروری محیط کار وکاهش فعالیت هایی که سبب دوباره کاری می شوند،مدیریت دانش نام دارد.(ملکی ،1385،ص53)

مدیریت دانش امکان دسترسی به تجربیات ،دانش و تخصص را فراهم می کند که این عمل توانائیهای جدیدی ایجاد می کند،عملکرد را بهبود می بخشد.نوآوری را افزایش می دهد،اطلاعات و سرمایه های دانش موجود در سازمان را به کار می گیرد،توزیع دانش و اطلاعات را درحوزه های مختلف سازمانی تسهیل می کند و اطلاعات و دانش را در فرایندهای روزانه کسب وکار ادغام می کند(قلی زاده،1387،ص28).مفهوم دانش صرفا به معنای انتقال آگاهی و اطلاعات نیست بلکه منظور از دانش،خلاقیت،آفرینندگی وپوییندگی است.براین اساس یک سازمان دانشی،ایده ساز بوده و بکارگیرنده ایده های نواست و از این طریق به مزیت رقابتی دست پیدا می کند(اکبری،طهماسبی،آشتیانی،1386،ص33).

اندازه گیری عملکرد فرایندی است که میزان پیشرفت در راه رسیدن به اهداف را بیان می نماید.قبل از هرچیز لازم است که به عواملی که بیشترین تاثیر را بر عملکرد کارکنان (مدیران ،کارمندان)اعمال می کند،اشاره شود. عقیده کلی بر این است که عملکرد کارکنان سازمان حاصل تعامل سه جز بسیار مهم است که تنها یکی از این سه جز ،خواست و انگیزش ،آنان برای انجام وظایف محوله است.دو جزدیگری که عملکرد آنها را تحت تاثیر قرار می دهد؛توانایی مهارتی و فکری افراد و نیز منابع در دسترس است.سازمان در ایجاد(یا از بین بردن) انگیزه کاری نیروی انسانی خود نقش بسیار تعیین کننده را بازی می کند.همین طور که در مورد توانایی های کارکنان می توان گفت که این سازمان است که با برنامه ریزی و سرمایه گذاری روی توسعه و آموزش مدیران و کارکنان خود بر توانایی آنان می افزاید.منابع در دسترس نیز شاخصی از کفایت و توان بالقوه سازمان است. (خلیلی عراقی،1382،ص27).

با آگاه نمودن کارکنان سازمان از عملکرد آنان زمینه پرورش آنهافراهم شده و آنها آگاهانه تلاش در جهت جایگزین ساختن رفتارهای مناسب و حذف رفتارهای منفی و غیر اثربخش خواهد داشت واین امر نه تنها کارایی کارکنان را موجب می شود،بلکه موجب اثربخشی نیز می گردد0(قلی زاده،1387،ص27).

لذا با توجه به مطالب فوق و نظر به اهمیت بهبود عملکرد کارکنان ،محقق برآن است تا به سنجش رابطه میان مدیریت دانش با عملکرد کارکنان در بانک صادرات استان اردبیل بپردازد.

اهمیت و ضرورت تحقیق:

موضوع مورد پژوهش به لحاظ اهمیت انجام تحقیق دارای جایگاه ویژه می باشد. و موسسات به منظور بکارگیری مطلوب مدیریت دانش بایستی ضرورت ایجاد فرهنگ تسهیم دانش میان کارکنان را از طریق فرآیندی تحت عنوان" نمادینه سازی مدیریت دانش" درک نمایند. اهمیت نهادینه سازی مدیریت دانش در موسسه به این دلیل است که اولاً درک نادرست کارکنان را از مدیریت دانش تصحیح نموده وثانیاً آنها را در درک مزایای تسهیم دانش در سازمان یاری رساند. مدیریت دانش در ارتباط با قابل دسترس نمودن دانش جهت افرادی که به آن نیاز دارند بحث می نماید.( چنگ مینگ یو،1384،صص7-6) بهبود مستمر عملكرد سازمانها، نیروی عظیم هم‌افزایی (Synergy) ایجاد می‌كند كه این نیروها می‌تواند پشتیبان برنامه رشد و توسعه و ایجاد فرصت‌های تعالی سازمانی شود. دولتها و سازمانها و مؤسسات تلاش جلو برنده‌ای را در این مورد اعمال می‌كنند. بدون بررسی و كسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالشهای پیش روی سازمان و كسب بازخور و اطلاع از میزان اجرا سیاستهای تدوین شده و شناسایی مواردی كه به بهبود جدی نیاز دارند، بهبود مستمر عملكرد میسر نخواهد شد. تمامی موارد مذكور بدون اندازه‌گیری و ارزیابی امكان‌پذیر نیست.

لرد كلوین فیزیكدان انگلیسی در مورد ضرورت اندازه‌‌گیری می‌گوید: «هرگاه توانستیم آنچه درباره آن صحبت می‌كنیم اندازه گرفته و در قالب اعداد و ارقام بیان نماییم می‌توانیم ادعا كنیم درباره موضوع مورد بحث چیزهایی می‌دانیم. در غیر این صورت آگاهی و دانش ما ناقص بوده و هرگز به مرحله بلوغ نخواهد رسید»

علم مدیریت نیز مبین مطالب مذكور است. هرچه را كه نتوانیم اندازه‌گیری كنیم نمی‌توانیم كنترل كنیم و هرچه را كه نتوانیم كنترل كنیم مدیریت آن امكان‌پذیر نخواهد بود. موضوع اصلی در تمام تجزیه و تحلیل‌های سازمانی، عملكرد است و بهبود آن مستلزم اندازه‌گیری است و از این رو سازمانی بدون سیستم ارزیابی عملكرد قابل تصور نمی‌باشد.(رحیمی،1385 ،ص41 )

کسب و کار در هزاره سوم دارای شرایط ویژه ای است. رقابت بین بنگاههای اقتصادی هر روز فشرده تر شده و نرخ نوآوری رو به افزایش است. رقابت بین بنگاههای اقتصادی باعث شده است که تا آنها به منظور کاهش هزینه ها، تعداد نیروی انسانی خود که منابع ارزشمند دانش محسوب می شوند را کاهش دهند. کاهش تعداد نیروی انسانی، سازمانها را بر آن داشته است تا نسبت به صریح کردن دانش ضمنی موجود نزد کارکنان اقدام کنند. در دنیای امروزی کسب و کار، بخش اعظمی از کارها و فعالیتهای ما مبتنی بر اطلاعات هستند و زمان کمتری برای کسب تجربه و به دست آوردن دانش در دسترس است. در این شرایط سازمانها بر اساس میزان دانش خود با یکدیگر به رقابت می پردازند. محصولات و خدمات سازمانها هر روز پیچیده تر شده و سهم اطلاعات در آنها بیشتر می شود. در این میان مدیریت دانش با در اختیار داشتن ابزارهای لازم، فرصت خوبی برای ایجاد بهبود در عملکرد منابع انسانی و همچنین مزایای رقابتی ایجاد می کند. امروزه تمامی سازمانهای کوچک و بزرگ نیازمند پیاده سازی مدیریت دانش در خود هستند تا از گردونه رقابت عقب نمانند. انعطاف پذیری و عکس العمل سریع در برابر شرایط متغیر محیطی، استفاده بهتر از منابع انسانی و دانش موجود نزد آنها و همچنین اتخاذ تصمیمات بهتر، دستاوردهای مدیریت دانش برای سازمانهای امروزی است.(نوروزیان، 1385، ص26)

در این تحقیق موضوعات ذیل می تواند قابل اهمیت باشد:

1- درک صحیح از میزان عملکرد کارکنان بانک های صادرات استان اردبیل

2- شناخت ابعاد مدیریت دانش ومیزان اثرگذاری هریک بر عملکرد سازمان ودرجه بندی این ابعاد که منجر به درک بهتری از عوامل خواهد گردید.

باتوجه به ضرورت وجود بانک ها و افزایش انتظارات مشتریان در عملکرد بالای کارکنان به جهت صرفه جویی در زمان و هزینه ، هدف از این تحقیق پی بردن به عوامل موثری است که باعث افزایش کارایی و اثربخشی عملکرد کارکنان از طریق مدیریت دانش در بانک صادرات استان اردبیل می باشد.

فهرست

چکیده

فصل دوم مبانی نظری تحقیق

بخش اول مدیریت دانش

2-1-1)مقدمه.......................................................................................................................................12

2-1-2)تعریف دانش..............................................................................................................................12

2-1-3)مفهوم ارزش دانش......................................................................................................................13

2-1-4)انواع دانش................................................................................................................................13

2-1-5)انواع ایجاد دانش.........................................................................................................................15

2-1-6)چرخه دانش...............................................................................................................................16

2-1-7)مدیریت دانش.............................................................................................................................16

2-1-8)تاریخچه و علل پیدایش مدیریت دانش...............................................................................................18

2-1-9)چهارعامل عمده در پیدایش مدیریت دانش..........................................................................................19

2-1-10)ضرورت و اهمیت مدیریت دانش..................................................................................................19

2-1-11)اجزای مدیریت دانش..................................................................................................................20

2-1-12)اجزاء سازمانی تشکیل دهنده مدیریت دانش......................................................................................22

2-1-13)چرخه حیات مدیریت دانش..........................................................................................................22

2-1-14)اصول مدیریت دانش..................................................................................................................24

2-1-15)هدف های مدیریت دانش.............................................................................................................24

2-1-16)تئوری های مدیریت دانش...........................................................................................................24

2-1-16-1)تئوری مدیریت دانش جامع.......................................................................................................24

2-1-16-2)تئوری مدیریت دانش تیمی........................................................................................................25

2-1-16-3)تئوری مدیریت دانش جامعه نگر................................................................................................26

2-1-17)مدل های مدیریت دانش...............................................................................................................26

2-1-17-1)مدل عمومی دانش در سازمان...................................................................................................27

2-1-17-2)مدل معماری در مدیریت دانش..................................................................................................28

2-1-17-3)مدل های ساختار اجتماعی........................................................................................................28

2-1-17-4)مدل بویست..........................................................................................................................30

2-1-17-5)مدل نونوکا...........................................................................................................................30

2-1-17-6)مدل شش بعدی مدیریت دانش....................................................................................................34

2-1-17-7)مدل رن جانسون....................................................................................................................35

2-1-17-8)مدل ادل وگراسیون................................................................................................................36

2-1-17-9)مدل استیو هالس....................................................................................................................38

2-1-17-10)مدل مفهومی چند مرحله ای....................................................................................................39

2-1-18)استراتژی های مدیریت دانش........................................................................................................40

2-1-19)نیاز به چهارچوب مدیریت دانش در بخش دولتی................................................................................42

2-1-20)عناصر مهم در چهاچوب مدیریت دانش در بخش دولتی.......................................................................43

2-1-21)عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش...............................................................................................46

2-1-22)موانع مدیریت دانش...................................................................................................................47

2-1-23)موانع زیر ساختی اعمال مدیریت دانش در ایران...............................................................................50

بخش دوم:عملکرد

2-2-1)مقدمه.......................................................................................................................................52

2-2-2)ارزیابی عملکرد.........................................................................................................................52

2-2-3)تشریح مفهوم عملکرد سازمانی.......................................................................................................56

2-2-4)مدیریت عملکرد..........................................................................................................................57

2-2-5)یکپارچگی مدیریت عملکرد..........................................................................................................57

2-2-6)هدف ازمدیریت عملکرد................................................................................................................58

2-2-7)ماهیت مدیریت عملکرد.................................................................................................................58

2-2-8)حیطه مدیریت عملکرد..................................................................................................................58

2-2-9)سیرتحول و تطور ارزیابی عملکرد..................................................................................................59

2-2-10)ضرورت واهمیت ارزیابی عملکرد................................................................................................59

2-2-11) دیدگاه های سنتی و نوین در ارزیابی عملکرد..................................................................................60

2-2-12)دیدگاه های بررسی عملکرد.........................................................................................................62

2-2-13)مولفه های مدیریت عملکرد.........................................................................................................63

2-2-14)مراحل طراحی نظام ارزیابی عملکرد............................................................................................64

2-2-15)دلایل نیاز سازمان ها به انجام ارزیابی عملکرد.................................................................................68

2-2-16)معیارهایی برای سنجش عملکرد...................................................................................................68

2-2-17)انواع ارزیابی..........................................................................................................................69

2-2-18)عوامل موثر در تعیین نوع سیستم ارزیابی.......................................................................................71

2-2-19)فنون و روش های ارز یابی.........................................................................................................72

2-2-20)فرایند ارزیابی عملکرد...............................................................................................................79

2-2-21)زمانبندی ارزیابی عملکرد..........................................................................................................82

2-2-22)رده های ارزیابی مختلف یک سازمان...........................................................................................82

2-2-23)ویژگی های سیستم ارزیابیعملکرد مناسب.......................................................................................83

2-2-24)مشکلات مربوط به اندازه گیری عملکرد........................................................................................85

2-2-25)ده اشتباه مدیران هنگام ارزیابی عملکرد.........................................................................................85

2-2-26)هفت اشتباهی که کارکنان هنگام ارزیابی عملکرد به با آن دچار می شوند................................................86

2-2-27)فرایند بهبود عملکرد..................................................................................................................87

2-2-28)ارزیابی کارآمد........................................................................................................................87

2-2-29)کاربرد های ارزیابی عملکرد.......................................................................................................88

2-2-30)معرفی نرم افزارها...................................................................................................................89

بخش سوم:پیشینه تحقیق

3-2-1)تحقیقات صورت گرفته در ایران....................................................................................................91

3-2-2)تحقیقات صورت گرفته در خارج....................................................................................................93

منابع و مواخذ

فهرست جداول

جدول 2-1-1) مدل تعامل دانش نهفته و صریح.............................................................................................32

جدول 2-1-2)مدل مدیریت دانش با توجه به ساختار کار..................................................................................35

جدول 2-1-3)مدل مفهومی مرحله ای توسعه مدیریت دانش سازمانی .................................................................40

جدول 2-1-4)عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش ........................................................................................46

جدول 2-2-1)ارزیابی دستگاهها و کارکنان بر اساس مقایسه نگرش نوین با سنتی..................................................61

جدول 2-2-2)عوامل مثبت ومنفی مدیریت عملکرد........................................................................................64

جدول 2-2-3)ارزیابی عملکرد پرستاران براساس روش عامل سنجی ................................................................74

فهرست نمودارها

نمودار 2-1-1)مدل عمومی دانش در سازمان......................................................................27

نمودار2-1-2)مدل معماری دانش...................................................................................28

نمودار 2-1-3)مدل بویست روابط داده ، اطلاعات و دانش........................................................30

نمودار 2-1-4)چارچوب مفمومی فرایندهای ایجاد دانش.............................................................31

نمودار2-1-5)مدل شش بعدی مدیریت دانش........................................................................34

نمودار 2-1-6)مدل مبتنی بر فرایندها و فراهم کنندهای مدیریت دانش...............................................36

نمودار2-1-7)مدل مبتنی بر فرایندهای دانش.......................................................................38

نمودار2-3-1)مدل مدیریت دانش در پژوهش مک کین وزک.......................................................96

نمودار2-3-4) مدل مدیریت دانش گلد.............................................................................94

فهرست اشکال

شکل 2-1-1)انواع ایجاد دانش.......................................................................................15

شکل 2-1-2)فرایند مدیریت دانش(چرخه دانش).......................................................................16

شکل 2-1-3)اجزای مدیریت دانش....................................................................................21

شکل 2-1-4)فرایندهای مدیریت دانش.................................................................................23

شکل 2-1-5)فرایندهای مدیریت دانش.................................................................................23

شکل 2-1-6)تئوری مدیریت دانش جامعه نگر.........................................................................26

شکل 2-1-7)مدل مدیریت دانش......................................................................................29

شکل 2-2-1)مراحل مختلف ارزیابی عملکرد..........................................................................55

شکل2-2-2) مثلث ارزیابی عملکرد...................................................................................56

شکل2-2-3)ابعاد چهارگانه مدیریت عملکرد...........................................................................63

شکل2-2-4)نحوه طراحی نظام ارزیابی عملکرد.......................................................................67

شکل2-2-5)فرایند تعیین معیارهای عملکرد............................................................................68

شکل2-2-6)نمونه ای از مقیاس درجه بندی پیوسته...................................................................72

شکل2-2-7)نمونه ای از فرم ارزیابی به روش انتخاب اجباری ........................................................77

شکل2-2-8)فرایند بهبود عملکرد......................................................................................87