دانلود پایان نامه رشته کشاورزی و زراعت

مفهوم آفات بومی و قرنطینه‌ای و چگونگی كار نظارت و مراقبت بر وضعیت آفات

 
 
 
چکیده:
 مبارزه با آفات بمنظور جلوگیری از خسارات وارده از آنها در كشتزارها و باغها از اوایل قرن هیجدهم میلادی در دنیا متداول گردید و با پیشرفت علوم، فن‌آوری و كشف و ساخت تركیبات شیمیایی آفت كش بشر موفق گردید تا بمقدار قابل توجهی از زیان اقتصادی آفات پیشگیری نماید. اجداد ما در دورانهای خیلی گذشته در برابر حمله و طغیان آفات عاجز وناتوان بوده و در امر كنترل آنها موفق نبودند. عملیات اولیه كنترل در گذشته‌های دور بر اعتقادات مذهبی و یا بر تصوف و اعتقاد به جادو وخرافات استوار بوده است. بعنوان نمونه ذكر یكی دو مثال كوتاه خالی از لطافت نیست:
 
 قاسم ابن یوسف انونصری هروی نوه شیخ ابونصر طبسی مشهور به پیر حاجات كه در هرات سكنی داشته دركتاب الرشاد الزراعه كه در تاریخ 921 هجری قمری نگاشته در خصوص دفع ملخ چنین نقل می‌كند « و آنچه زراعت را نقصان می‌رساند دعا بر چهار گوشه زمین بر سر چوب كنند بلاها را بگرداند .» جالینوس حكیم گوید « هر كه ملخ سبز را كه در میان گیاه بود بگیرد و در میان كشتزار آویزد دیگر ملخان از آنجا بگریزند و یا هر كه ملخ را بزهره گاو بیالاید پس بكارد هیچ چیز بدان كشت زیان نرساند .» با گذشت زمان بشر از خواص ضد آفت برخی ازگیاهان و املاح معدنی پی برد و تجارب تازه‌ای از روشهای كنترل آفات را آموخت. بعنوان نمونه چند مثال دیگر از الرشاد الزراعه نقل می‌گردد : 
دفع ملخ: هر كه تخم حنظل را با آب بجوشاند چنانچه آب نیك تلخ شود پس قدری نمك بروی افكند و بگرد كشت افشاند ملخ از آن حوالی بگریزد . برای دفع كرم ،‌دیگر هر كه خواهد كه كرم نباشد در باغ و زمین ،‌حنا را با آب بباید جوشانید و پیش از آفتاب برآمدن ،‌بگرد زمین افشاند و تخم حنظل نیز مناسب است .
 برای محافظت بذر:  افلاطون حكیم گوید چون برگ درخت سرویا برگ چغندر با تخمی كه زراعت خواهد شد مخلوط كرده در خانه نگاه دارند ، هیچ آفت بدان تخم نرسد تا وقتی كه زراعت خواهد شد .
 
 محافظت غله در انبار از موش: انبار از نم و بخار و اصطبل و چهار پایان و مزبله و موضعی كه دباغان كار می‌كنند و از حمام و آتش خانه ومطبخ دور باشد و خاكی كه با آن این خانه بنا كنند خاك خالص باید و آن گل كه زمین و دیوار خانه به آن اندود شود جو عوض كاه با آن گل مخلوط سازند از موش محفوظ بماند و همچین از او سایر حیوانات موذی دور باشد و اگر زمینش نمناك بود بواسطه نم گندم و جو و غیر آن ، پایدار نماند و شپشه و كرم در وی افتد و مغز آن بخورند و نابود گردد .
 همانطور كه در بالا اشاره شد در دو سه قرن اخیر بوده است كه انسان با كشف آفت كشها ( بخصوص بعد از جنگ جهانی دوم ) و تدوین روشهای نوین كنترل آفات تحول عظیمی در امر حفظ نباتات و فراورده‌های گیاهی پدید آورد و این تحولات همچنان ادامه دارد. با گسترش تبادل كالاهای كشاورزی در میان اقوام و ملل گوناگون ، آفات و بیماریهای گیاهی و علفهای هرز از مبادی اولیه و زیستگاههای طبیعی خود نیز جابجا و مسایل و مشكلات عدیده‌ای برای زراعات و باغات و محصولات گیاهی كشوهای مقصد ایجاد نموده و می‌نماید و این امر موجب گردید تا كشورها برای سلامت وحفاظت از ساكنین گیاهی و مردم خود دست به اقدامات لازم بزنند .
 
 
کلمات کلیدی:

آفات گیاهی

قرنطینه نباتی

قرنطینه داخلی

قرنطینه نباتی در ایران

 
 
مقدمه:
اولین ضابطه قرنطینه گیاهی در ده ماده تنظیم و دراواخر شهریور 1314 تصویب و درخصوص مقررات واردات بذر و سایر قسمتهای نباتی از خارجه جهت تامین صحت نباتات بود ، كه توسط اداره پنبه و تفتیش صحی نباتات به اجرا در آمد اگر چه با اجرای مفادی از این نظامنامه مشكلات معتلابه موجود مرتفع شد اما این مقررات با توسعه زراعتهای پنبه ، چغندرقند ، توتون و برنج و غلات وحبوبات و احداث باغهای مركبات و میوه و معالاً توسعه مبادلات كالاهای كشاورزی مطابقت نداشت. لذا در سال 1325 دومین نظام نامه قرنطینه نباتی ایران در دو فصل شامل كلیات و واردات و 20 ماده تصویب و توسط اداره كل دفع آفات نباتی اجرا گردید .
 
 توسعه و پیشرفت كشاورزی ،‌افزایش سطح روابط بین‌المللی و داد و ستد فرآورده‌های كشاوری و توجه ویژه كشورها به امر پیشگیری از ورود و شیوع آفات و بیماریهای قرنطینه‌ای و مطالبه گواهی بهداشت نباتی برای واردات كالاهای كشاورزی ، وزارت كشاورزی را بر آن واداشت تا نسبت به تاسیس اداره كل قرنطینه نباتی اقدام نماید كه این مهم در سال 1341 واقع گردید .
 در این دوران نسبت به توسعه مراكز قرنطینه از سه مركز به دوازده مركز وتامین پرسنل متخصص ( از 4 نفر به حدود 20 نفر ) و تهیه وسایل فنی و آزمایشگاهی و ادوات مورد نیاز اقدمات قابل توجهی بعمل آورد. بروز آفت كرم خاردار پنبه و طغیان آن در منطقه عاری از این آفت در گرگان و گنبد در تابستان سال 1345 سرو صدای زیادی به پا كرد و تمام مقامات و مسئولان مربوطه محاكمه و تنبیه شدند.
 
 بروز كرم خاردار تهولی در تشكیلات مبارزه با آفات ایجاد كرد و منجر به تصویب سومین نظامنامه حفظ نباتات و قرنطینه گیاهی در كشور یعنی قانون و آئین نامه حفظ نباتات در سال 1346 گردید . از تاریخ تصویب این قانون سازمان حفظ نباتات وزارت كشاورزی تشكیل گردید و دارای شورائی متشكل از وزیر كشاورزی (ریاست شورا) معاون فنی وزارت كشاورزی، معاون وزارت دارائی، معاون وزارت كشور، معاون وزارت بهداری و رئیس موسسه بررسی آفات، رئیس سازمان حفظ نباتات، مدیر عامل شركت پخش كود و سه نفر كارشناس دفع آفات با انتخاب وزیر كشاورزی و با جلسات ماهانه شد. قانون حفظ نباتات در 25 ماده و 8 تبصره در 12/2/1346و آئین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات كه مشتمل بر4 فصل ( فصل 1 كلیات فصل 2 قرنطینه فصل 3 شركتهای خصوصی و دفع آفات فصل 4 سموم) و 59 ماده و 26 تبصره است توسط هیئت وزیران درجلسه مورخ 4/10/46 تصویب وبمورد اجرا درآمد.
 
 
 
 
 
 
 
 
فهرست مطالب
 
فصل اول:كلیات 1
1-نگاهی گذرا بر مبارزه با آفات گیاهی 2
2-قرنطینه 4

3-سابقه قرنطینه در دنیا 4

4-سابقه قرنطینه در ایران 5

5-همكاری های بین المللی حفظ نباتات 7

6-مفاهیم كاربردی اصطلاحات بهداشت گیاهی 10

 

فصل دوم:استانداردهای بین المللی موازین بهداشت گیاهی 14

مفهوم آفات بومی و قرنطینه‌ای و چگونگی كار نظارت و مراقبت بر وضعیت آفات
1-آفات بومی 15
2-آفت قرنطینه ای 15

3-عوامل قرنطینه ای 15

4-نظارت و مراقبت بر وضعیت آفات گیاهی در منطقه 15

5-نظارت و مراقبت بر منابع عمومی اطلاعات 16

6-نظارت و مراقبت با انجام بازدیدهای ویژه 16

7-بازدیدهای ویژه از آفت 17

8-بازدیدهای ویژه از كالا 18
9-نظارت صحیح 19
10-نیازهای فنی خدمات تشخیص 19
11-ثبت و نگهداری 19
12-تعیین وضعیت آفت 20

13-شرایط كلی برای تعیین وضعیت آفت 21

14-سوابق آفت 21
15-اعتبار اطلاعات مربوط به آفت 22
16-ناحیه عاری از آفت 24
17-شرایط كلی نواحی عاری از آفت 25
18-برنامه ریشه كنی آفت 28
19-فرایند برنامه ریشه كنی 28
20-تیم مدیریت و اجرای برنامه ریشه كنی 29
21- شرایط قرنطینه ای شدن آفت 34
22- رفتار و خصوصیات عوامل غیر بومی و جدید 34

23- مقایسه آفات قرنطینه ای و آفات غیر قرنطینه ای تحت كنترل و آفات معمولی 38

24-بازرسی 42
25-بازرسی عینی 43
26-بازرسی ویژه 44

27-كلاس بندی كالاهای كشاورزی و چگونگی نمونه برداری از آنها 45

28-كالاهای كلاس یك 50
29-كالاهای كلاس دو 50
30-كالاهای كلاس سه 52
31-كالاهای كالای چهار 53
32-كالاهای كلاس پنج 55
33-كالاهای كلاس شش 56
34-كالاهای كلاس هفت 58
35-كالاهای كلاس هشت 58
36-كالاهای كلاس نه 59
37-كالاهای كلاس ده 61
 

فصل سوم: بازرسی و جمع آوری آفات منطقه و چگونگی صدور گواهی بهداشت نباتی

1-روش های جمع آوری نمونه حشرات 63

2-نگهداری شفیره و تخم  حشرات 65
3-باز و پهن كردن (اتاله كردن) و خشك كردن حشرات 67
4-تهیه پرپاراسیون لارو و حشره 68
5-فرمول تهیه الكل های مختلف الغلضه 69
6-تخمین میزان الودگی مزارع و باغات به آفات گیاهی 70
7-محاسبه تخمین آلودگی دانه ها در انبار 74
8-فهرست عوامل قرنطینه داخلی مزارع و باغ های كشور در ده ساله اخیر 78

9-اقدامات بهداشت گیاهی برای جلوگیری از انتقال، ریشه كنی و كنترل عوامل قرنطینه داخلی در مناطق آلوده كشور 80

10-مقررات صدور گواهی بهداشت نباتی برای كالاهای صادراتی 83
11-اهداف و مسئولیت های مدیریت سیستم صدور گواهی بهداشت نباتی 84
12-مسئولیت های بازرس 86
13-جایگزینی گواهی بهداشت مفقود شده 87
14-مسئولیت های صادر كننده كالا 88

15-روند كار بازرسی و صدور گواهی بهداشت گیاهی 89

منابع 90